Ujumbe kwa mtangazaji
Taarifa kwa Watangazaji
Kulingana na UN Women, kazi ya utunzaji “hujumuisha shughuli na mahusiano ili kukidhi mahitaji ya kimwili, kisaikolojia, na kihisia-moyo ya watu wazima na watoto, wazee kwa vijana, dhaifu na wenye uwezo. Inajumuisha shughuli za utunzaji wa moja kwa moja zinazohusiana na kutunza watoto, wazee, watu wenye magonjwa, na watu wenye ulemavu, pamoja na kazi zisizo za moja kwa moja au za nyumbani kama vile kupika, kusafisha, kuchota maji, kupika chakula na kukusanya kuni … Kazi za utunzaji zisizolipwa zinarejelea huduma zinazotolewa na watu binafsi ndani ya kaya au jumuiya bila kupokea fidia yoyote ya fedha kwa manufaa ya wanachama wake. Kazi nyingi za utunzaji zisizolipwa hufanyika ndani ya familia. Kazi za utunzaji bila malipo pia hutokea katika ngazi ya jamii kwa watu walio nnje ya nyumba (marafiki, majirani, na wanajamii).”
Kote ulimwenguni, majukumu ya ulezi huwa ya wanawake na wasichana. Katika Afŕika Kusini mwa Jangwa la Sahaŕa, wanawake wanafanya kazi za matunzo zisizolipwa mara 3.4 zaidi ya wanaume. Hii inazuia fursa za wanawake za elimu na ajira, na huathiri ushiriki wao wa kijamii na muda wa burudani, na hivyo kuathiri afya ya wanawake na viwango vya umaskini.
Katika matangazo haya, utajifunza zaidi kuhusu utunzaji ambao haujalipwa na ukosefu wa usawa wa kijinsia unaohusishwa nayo. Mada za matangazo ni pamoja na:
- Haja ya kutambua na kuthamini kazi za utunzaji zisizolipwa za wanawake
- Utunzaji usio na malipo ni kazi yenye tija
- Haja ya kila mtu katika kaya kushiriki kazi ya utunzaji
- Siku katika maisha ya mhudumu asiyelipwa
- Athari zilizofichika za kazi ya utunzaji bila malipo kwa wanawake
- Kufundisha watoto kuhusu kugawana majukumu ya nyumbani
- Kuwawezesha wahudumu wasiolipwa ni juhudi za jamii
- Kumsaidia mwenza wako kazi za matunzo
- Sema hapana kwa ukatili wa kijinsia dhidi ya wahudumu wasiolipwa
- Waajiri wanaweza kusaidia wafanyakazi wa huduma wasiolipwa kusawazisha kazi na maisha
- Kuboresha upatikanaji wa rasilimali za umma husaidia wafanyakazi wa huduma wasizolipwa
- Jinsi vyombo vya habari vinaweza kubadilisha simulizi kuhusu kazi za utunzaji ambazo hazijalipwa
Matangazo hutofautiana kwa urefu kutoka takriban sekunde 45-60 na yanaweza kurushwa mara nyingi wakati wa programu za afya na usawa wa kijinsia, na programu zingine zinazofaa.
Majina ya matangazo yanalenga tu kutambua mada ya tangazo. Hazikusudiwi kusomwa kwa sauti kama sehemu ya tangazo.
Script
Tangazo #1: Kuthamini kazi ya utunzaji isiyolipwa ya wanawake
Lakini unajua ni kitu gani muhimu kama kazi yako? Kazi ambayo mwenza wako hufanya nyumbani.
Baada ya siku ndefu, ngumu katika kazi, ni vizuri kurudi nyumbani kwenye kaya yenye furaha? Ili kujua kuwa watoto wako sawa? Nyumba inayofanya kazi vizuri hukupa amani ya akili ili kuweza kuzingatia vyema kazini.
Kwa hiyo leo, mthamini mwenza wako kwa kazi zote anazofanya nyumbani.
Tangazo #2: Kazi bila malipo bado ni kazi yenye tija
Tangazo #3: Kazi ya utunzaji bila malipo ni jukumu la kila mtu
Aina hii ya kazi mara nyingi huonekana kama jukumu la kifamilia ambalo ni la wanawake. Lakini wanawake hawapaswi kubeba jukumu lote la kazi hii isiyo na mwisho peke yao!
Kila mtu katika kaya—wanaume, wanawake, na hata watoto wakubwa wanaweza kusaidia katika kazi ya bila malipo. Mzigo unapaswa kugawanywa zaidi kwa usawa.
Kumbuka kwamba kaya inayofanya kazi haina tofauti na kiwanda, ofisi au sehemu ya uzalishaji-inahitaji mikono ya wote kufanya kazi.
Kwa hivyo wacha sote tushirikiane pamoja ili kuwa na kaya yenye mafanikio na yenye furaha.
Tangazo #4: Mahitaji ya kazi: Siku katika maisha ya mfanyakazi asiyelipwa
MARIYA: Wow, Zainab, angalia mahitaji ya kazi hii. Ni wazimu.
ZAINAB: Haiwezi kuwa mbaya hivyo, Mariya.
MARIYA: Mmmh, utaona. Sharti la kwanza ni “Lazima uwe kwenye simu 24/7, siku 365 kwa mwaka.”
ZAINAB: Nini? Hakuna likizo? Itakuwaje ikiwa wewe ni mgonjwa!
MARIYA: Unatarajiwa kujitokeza hata kama wewe ni mgonjwa. Oh na hakuna likizo ya uzazi. Inaonekana ni wakati pekee unapopata mapumziko kutokana na kazi hii isiyolipwa ni wakati unajifungua mtoto, na labda kuchukua muda kidogo kwa ajili ya kupona.
ZAINAB: Ndio, lakini sio kana kwamba kuzaa ni kitu cha mchezo. Maelezo hayo ya kazi hayafai kabisa. Lakini pesa ya malipo lazima iwe nzuri, sawa?
MARIYA: (KICHEKO) hela gani? Mshahara ni naira sifuri kwa mwezi, na naira sifuri kwa mwaka
ZAINAB: (MWENYE KUSHTUKA) Nini?
MARIYA: Unaweza kuongeza mapato yako na kazi zingine, lakini inasema lazima uzisawazishe na kuwa kwenye simu. Na kuna zaidi. Unahitaji kuwa na ujuzi ufuatao: kupikia, kushona, uhasibu, hesabu za msingi, ujuzi wa sayansi, ununuzi …
ZAINAB: (ANAINGILIA) Hapo hamna kitu. Ununuzi? Hii ni kazi ya aina gani? Jina la kazi ni nini?
MARIYA: Mama wa nyumbani na mfanyakazi asiyelipwa.
MSIMULIZI: Kazi ya utunzaji bila malipo ni ngumu kuliko unavyofikiria. Wacha tuwaunge mkono wafanyakazi wa utunzaji wasiolipwa, tushiriki kazi nyumbani, na kushinikiza kuwepo kwa mipangilio iliyo sawa katika kaya zetu, jamii, na hata katika sekta ya kibinafsi.
Tangazo #5: Madhara yasiyo onekana ya kazi ya utunzaji isiyolipwa
Wanawake hufanya mara tatu hadi nne ya kazi hii isiyolipwa kuliko wanaume katika Afrika Kusini mwa Jangwa la Sahara. Na hii ina madhara makubwa. Inaathiri wanawake kimwili na kisaikolojia. Lakini kuna athari zingine, zilizojificha zaidi pia.
Inazuia fursa za wanawake za kiuchumi na kielimu, na ushiriki wao katika shughuli za kijamii, kitamaduni na kisiasa.
Kwa hivyo wacha tusawazishe kazi za utunzaji zisizolipwa ili wanawake waweze kuwa na maisha na ndoto nnje ya kazi hizo.
Tangazo #6: Fundisha kizazi kijacho kuhusu kazi za utunzaji ambazo hazifanyiwi malipo
Wafundishe watoto wako kwamba kazi ya utunzaji bila malipo ni muhimu na muhimu kwa kaya. Ni jukumu la kila mtu, na inapaswa kugawanywa kwa usawa kati ya wasichana na wavulana, na hata wanaume na wanawake.
Ujuzi wa kufanya kazi za nyumbani ni muhimu kwa kila mtu. Hakuna kazi ambazo kwa asili zimekusudiwa kuwa za wavulana au wasichana. Kwanini wavulana hawawezi kupika, au wasichana kuosha magari?
Anza kufundisha watoto wako sasa kwa maisha bora ya baadaye.
Tangazo #7: Kuwawezesha wahudumu wasiolipwa ni juhudi za jamii
Lakini haitoshi kufanya tu mabadiliko katika kaya zetu wenyewe. Ni lazima tutengeneze jamii ambayo kazi ya utunzaji bila malipo na wafanyakazi wanaheshimiwa na kutendewa haki.
Na njia moja ya kufanya hivyo ni kuunga mkono sera na vuguvugu za kisiasa zinazowezesha na kulinda haki za wafanyakazi wa kutoa huduma.
Kwa hivyo piga kura kwa manufaa ya kaya yako!
Tangazo #8: Msaidie mwenza wako kufanya kazi za nyumbani
Tangazo #9: Sema hapana kwa unyanyasaji wa kijinsia dhidi ya wahudumu wasiolipwa
Tangazo #10: Waajiri wanaweza kusaidia wafanyakazi wa huduma wasiolipwa kusawazisha kazi na maisha
Tangazo #11: Kuboresha upatikanaji wa rasilimali za umma husaidia wafanyakazi wa huduma wasizolipwa
Tangazo #12: Jinsi vyombo vya habari vinaweza kubadilisha simulizi kuhusu kazi za utunzaji ambazo hazijalipwa
Tunaweza kurekebisha mfumo dume na kuonyesha kwamba wanaume wanaweza pia kuwa walezi wazuri na wenye uwezo wa kufanya kazi za matunzo.
Tunaweza kukuza sauti za wafanyikazi wa utunzaji wasiolipwa na kusikiliza sauti na maoni yao.
Wataalamu wa vyombo vya habari, hebu tutumie jukwaa letu kuleta mabadiliko katika maisha ya wahudumu wasiolipwa.
Acknowledgements
Shukrani:
Imechangiwa na: Ted Phido, Mwandishi huru, Lagos, Nigeria
Imehaririwa na: Zahra Sheikh Ahmed, Program analyst Women’s Economic Empowerment, UN Women East and Southern Africa Regional Office, Nairobi.
Rasilimali hii imeandaliwa kupitia mpango wa ‘UCARE – Unpaid Care in sub-Saharan Africa‘, ambao inalenga kuongeza usawa wa kijinsia na uwezeshaji wa wanawake kupitia dhamira ya kugawana zaidi haki na usawa wa matunzo yasiyolipwa na kazi za nyumbani ndani ya kaya na familia katika Afrika Kusini mwa Jangwa la Sahara. Mradi huu unatekelezwa kwa ushirikiano wa Farm Radio International (FRI), UN Women, na The African Women’s Development and Communications Network (FEMNET) kutokana na ufadhili wa Global Affairs Canada.