Farming wisdom: የእርሻ ጥበብ እርሻ አቀባ ለተሻለ ኑሮ

Notes to broadcasters

ለአዘጋጁ ማስታወሻ

አንድ ሶስተኛ የሚሆን የኢትዮጵያ የእርሻ መሬት በከፋ ወይም እጅግ በከፋ ሁኔታ ተሸርሽሯል፡፡

በመጀመሪያ በሰሜን አሜሪካ የተተገበረው የእርሻ ዕቀባ ዘዴ ባለፉት ሀምሳ አመታት በፍጥነት በመላው አለም ተግባራዊ ሆኖ በዛቢያ መቆፈር የእርሻ ዕቀባ ዋና ክፍል ሲሆን የአፈር መሸርሸርን የሚቀንስና በአጠቃላይ የአፈሩን ጤንነት የሚጨምር ነው፡፡ በኢትዮጵያ ግን ብዙ የልማት ፕሮጀክቶች የሚመክሩት በተደጋጋሚ ማረስ ለተባይ ማጥፊያነትና ሌሎች አላማዎች እንዲጠቅም ነው፡፡

ይህ ድራማ ደጎች ተብሎ በሚጠራ ምናባዊ የኢትዮጵያ የገጠር ቀበሌ ስላሉ አርሶ አደሮች ነው:: ደጎች ወረዳ በመባል የሚታወቀው የገጠር ወረዳ የአየር ፀባዩ ፀሃያማ ሲሆን ለእርሻ የሚጠቀሙበት መሬት የአሸዋማነት ባህርይ አለው፡፡ እናም በወረዳው የሚገኙ የገነቱና የሰላሙ ቀበሌ አርሶ አደሮች የሚከተሉት ልማዳዊ የአስተራረስ ዘዴ መሬቱን ለንፋስና ለጎርፍ ያጋልጠዋል፡፡ ደጋግመው ቢያርሱም ምርታቸው አነስተኛ ነው፡፡

እናም አንዳንድ የሰላሙና የገነቱ ቀበሌ አርሶ አደሮች በአካባቢያቸው የሚንቀሳቀሱ የግብረሰናይ ድርጅቶች በእርሻ አቀባ ታቅፈው ማሳቸውን በተደጋጋሚ በማረስ ለንፋስና ለጎርፍ ከመጋለጥ ይልቅ በዛቢያ ቆፍረው በማሳ ሽፋን ሳይንሳዊ በሆነ መንገድ እንዲዘሩ ያሰለጠንዋቸውን ስልጠና ተግባራዊ ማድረግ ጀምረዋል፡፡ አንዳንዶች ደግሞ ስለተጠራጠሩ ለመተግበር ተቸግረዋል፡፡ ዛሬ በእርሻ አቀባ ባለሞያው አባቡ በኩል የገነቱ ቀበሌ ነዋሪዎች ወደ ሰላሙ ቀበሌ ሄደው- ተሞክሮውን እንዲያዩ ጥሪ እየተላለፈ ነው፡፡ የአቶ ንጉስ ባለቤት መሰሉም በትግበራው ደስተኛ ናቸው፡፡ ልጃቸው ፈለቁም ብትሆን በማሳ ሽፋን በዘሩት የጎመን ምርት ሽያጭ የኮሌጅ ትምህርትዋን መከታተል ጀምራለች፡፡ ባለሙያው አባቡ ታዲያ በገነቱ ቀበሌ ያሉት ነዋሪዎች ይህንን ተሞክሮ እንዲያዩ በአንድ ወጣት አማካኝነት ጥሪ እያስተላለፈ ነው፡፡

ድራማው የሚጀምረው ለአርሶ አደሮች በሚደረገው ጥሪ ነው፡፡ ይህንን ድራማ የአፈርን ለምነት መቀነስ፣ የምርት ማነስ ችግርን እና የአፈር መሸርሸርን መቅረፍ የሚያስችሉ የእርሻ እቀባ ዘዴዎች የሆኑትን በዛቢያ መቆፈር፣ አፈራርቆ መዝራት፣ ቀላቅሎ መዝራት፣ እና ማሳን መሸፈን የመሳሰሉ ዘዴዎችን በተመለከተ ተመሳሳይ ፕሮግራም ለመስራት እንደመነሻ መጠቀም ይቻላል፡፡ ወይም ተናጋሪዎቹን የሚወክሉ የድምፅ ተዋናዮችን በመጠቀም የመደበኛው የአርሶ አደሮች ፕሮግራም አካል በማድረግ ሊዘጋጁ ይችላል፡፡

ድራማው አስራ ሁለት ትዕይንቶች አሉት፡፡ በፕሮግራም መልክ ለማዘጋጀት ከፈለጉ አንዱ አማራጭ በቀን አንድ ወይም ሁለት ትዕይነት ለተከታታይ ቀናት ማቅረብ ነው፡፡ ትዕይንቶቹ በርዝመታቸው ይለያያሉ፡፡ ከሶስት እስከ አራት ወይም ከሰባት እስከ ስምንት ደቂቃ ይረዝማሉ፡፡
ከድራማው ቀጥሎ አርሶ አደሮችን ወይም ሌሎች ባለሙያዎችን ስለ እርሻ እቀባ ጥቅሞች እና ተግዳሮቶች ቃለ-መጠይቅ ማድረግና ማቅረብ ይቻላል፡፡ አርሶ አደሮቹን የትኞቹን ዘዴዎች እንደተጠቀሙና ምን ተግዳሮት እንዳጋጠማቸው መጠየቁን ያረጋግጡ፡፡ አድማጮች እንዲደውሉ ወይም ጥያቄዎችን እና አስተያየቶች በፅሁፍ መልዕክት እንዲልኩ ይጋብዙ፡፡

የውይይት እርዕስቶች፡-
ባዩ የእርሻ እቀባን መተግበሩ ትክክለኛ ውሳኔ ነው ብለው ያስባሉ?
አርሶ አደሮች ማሳቸውን ለመሸፈን በቂ ሽፋን ማግኘት ቢፈልጉ በዚህ አካባቢ ምን ምን አማራጮች አላቸው?
በዚህ አካባቢ የእርሻ እቀባን መተግበር ምን ምን ተግዳሮች አሉት?አርሶ አደሮችስ እነዚህን ተግዳሮቶች እንዴት ማለፍ ይችላሉ?