Notes to broadcasters
Save and edit this resource as a Word document
ማስታወሻ ለአሰራጩ
ጾታዊ ጥቃት በእንድ ሰው ጾታ የተነሳ የሚደርስ አካላዊ፣ ስነልቦናዊ፣ ኢኖሚያዊ ወይም ወሲባዊ ስቃይ ወይም ጉዳት የሞያደርስ ድርጊት ወይም የድርጊት ዛቻ ነው፡፡
የጋና ፖሊስ አስተዳደር እያደገ በመጣው አካላዊ እና በጋብቻ ውስጥ የሚፈጸም ጥቃት ሪፖርት ምክንያት በ1998እአአ የሴቶች እና ወጣቶች ክፍልን አቋቋመ፤ ይህ ክፍል አሁን የቤት ውስጥ ጥቃት እና ተጎጂዎች ድጋፍ ክፍል ሲባል ሴቶች እና ሕጻናት ላይ አተኩሮ የሚሠሩ ወንጀሎችን ይከታተላል፡፡ በ2007 የጸደቀው የቤት ውስጥ ጥቃት ሕግ እና በ2016 የወጣው ማስፈጸሚያም በጋና የሚፈጠሩ የቤት ውስጥ ጥቃቶችን ለመቆጣጠር ረድተዋል፡፡
የጥቃት ክፍሉ በፖሊስ ቢቋቋምም እንኳን ማሕበራዊ አገልግሎት፣ ትምህርትና የጤና አገልግሎቶች እጥረት ስላለ ጋና አሁንም ከፍተኛ ቁጥር ያለው የቤት ውስጥ ጥቃት ሪፖርት ይደርሳታል፡፡ ለምሳሌ የቤት ውስጥ ጥቃት ተጎጂዎች ነጻ የሕክምና አገልግሎት እንዲያገኙ ቢጠበቅም እንዲከፍሉ ይደረጋል፤ የቤት ውስጥ ጥቃት እና ተጎጂዎች ድጋፍ ክፍል በዲስትሪክት እና ማህበረሰብ ደረጃ ያሉት ውስን ቢሮዎች እና ሠራተኞች ነው፤ ለተጎዱ ሴቶች ያሉት መጠለያዎች አናሳ ናቸው፤ ስለቤት ውስጥ ጥቃትም ያለው የእውቀት ማነስ በአንዳንድ ሁኔታዎች አጥፊዎች ሳይጠየቁ እንዲያልፉ ያደርጋል፡፡
የኮቪድ-19 ወረርሽኝ አስቀድሞ የነበረውን ጾታዊ መበላለጥ እና የኃይል ተዋረድ አባብሶታል፡፡ የቫይረሱን ሰፊ ስርጭት ለመከላከል ሲባል የእንቅስቃሴ እና ከቤት መውጣት እግድ ተደርጓል፣ እንዲሁም ሕዝባዊ ስብሰባዎች ተከልክለዋል፡፡ እነዚህ እርመጃዎች ለሕዝብ ጤንነት አስፈላጊ ቢሆኑም በማሕበረሰቡ ውስጥ እና ለጥቃት ተጋላጭ በሆኑ ሰዎች መካከል ወሲባዊ እና ጾታዊ ጥቃት እንዲበረክት አድርገዋል፡፡
እንደመጠለያ እና የቀጥታ ስልክ መስመሮች ተደራሽነት ውስን ከመሆኑ ጋር ተያይዞ በብዙ የጋና ማሕበረሰቦች ውስጥ ጾታዊ ጥቃት ቀጥሏል፡፡ በነዚህ ተግዳሮቶች የተነሳ የተጠቁ ሰዎች ስላሉ አገልግሎቶች እንዲያውቁ እና እራሳቸውን ነጻ ለማውጣት እና ፍትህ ለማግኘት እንዲችሉ በጋና ያሉ ሰዎችን ስለ ጾታዊ ጥቃት ማስተማር በዚህ ልቦለዳዊ ድራማ ውስጥ ፎሪዋ እና ልጆቿ በኮቪድ-19 ወረርሽኝ ምክንያት ሥራውን ያጣው ባለቤቷ ዳንኤል ብስጭቱን በነሱ ላይ በመወጣት በደል እያደረሰባቸው ነው፡፡
እድሜዋ ያልደረሰችውን ሴት ልጁን ለጋብቻ አሳልፎ ገንዘብ ለማግኘት ይሞክራል፤ ከቤት የመውጣት እግዱን ተጠቅሞም ሚስቱን ይበድላል፡፡ ይህ ድራማ በቤት ውስጥ ያለውን ጥቃት አስፈሪነት፣ በሕጻናት ላይ ያለውን ተጽእኖ እና በደል በሚፈጸምባቸው ሁኔታዎች ውስጥ ያሉ ጥፋተኞችን ሪፖርት የማድረግ አስፈላጊነትን ያሳያል፡፡
ድራማው እያንዳንዳቸው ከ4-7 ደቂቃ የሚረዝሙ አምስት ክፍሎች አሉት፡፡
Script
ሽው? ስታስጨንቂኝ ዋልሽ እቦ!
የአንድ ሰከንድ ሙዚቃ፣ ከዚ የሚከተለው መልእክት ይተላለፋል
በዚህ የኮቪድ-19 ወረርሽኝ ወቅት ሰዎች በአንድ ቦታ ለረጅም ጊዜ ስለሚቀመጡ ጾታን መሰረት ያደረጉ ጥቃቶች የመፈጠር እድላቸው ይጨምራል፣ ነገር ግን በወዳጆቻችን ላይ ጉዳት ከማድረስ መታቀብ አለብን፡፡ ጾታን መሰረት ያደረጉ ጥቃቶች ተጎጆዊች ላይ ብዙ ስቃይ እና ጉዳት ያድረሳሉ፣ የሰውን የማንነት ክብር ያጠፋሉ፣ በአካ እና በአይምሮ እንዲሽመደመዱ ደርጋሉ፡፡
ውድ አድማጮቻችን መደፈር፣ ያለእድሜ ጋብቻ፣ የሴቶች ግርዛት፣ ተገዶ መዳር እና አካላዊ አእመሯ ዊ እና ስሜታዊ በደሎች ሁሉም ጾታ መሰረት ያደረጉ ጥቃቶች አይነቶች ናቸው፡፡ በሕግ የሚያስቀጡ እና አጥፊዎቹ ታስረው የሚከሰሱባቸው የበደል አይነቶች ናቸው፡፡
ማንኛውም አይነት ጾታዊ ጥቃት እየደረሰበት ያለ የሚያውቁት ሰው ካለ እባኮትን ዝም አትበሉ፡፡ እንዲዚህ ያሉ ጉዳዮችን በቅርብ ለሚገኝ ፖሊስ ጣቢያ ይጠቁሙ ወይም በሚከተሉት ስልክ ቁጥሮች ይደውሉ፡- *3390# ወይም *12i4፡፡ (የኤዲተሩ ማስታወሻ፡- እነዚህ ትክክለኛ ቁጥሮች አይደሉም፡፡ በአካባቢያችሁ ያለ ትክክለኛ እርዳታ የሚገኝበት ስልክ ቁጥር ባለቤቱን ፈቃድ ጠይቃችሁ ማስገባት ትችላላችሁ፡፡)
እናቶች፣ አያቶች፣ ወንድሞች፣ እህቶች፣ ጎረቤቶች ሁላችንም እርስ በርስ እንጠባበቅ፡፡ በአካባቢችሁ ያሉ ተጠቂዎችን ድረሱላችው፡፡ ውድ ጉዳት የደረሰባችሁ ሰዎች እርዳታ ለመጠየቅ አትፍሩ፡፡ በቤት ውስጥ ቆዩ፣ ደህንነታችሁን ጠብቁ፣ ለተደበቀው ወረርሽኝ ማለትም ለጾታዊ ጥቃት እጅ አትስጡ!
የፕሮግራሙ መለያ ሙዚቃ ይጫወታል
የድምጽ ኢፌክት: ትልቅ የሳቅ ድምጽ
ዳንኤል: የራስሽ ጉዳይ! ምን ፈለግሽ አሁን፣ ጓደኞቼን ማስጠበቅ አልፈልግም፡፡
ደረሰች ልጅ ለማግባት ነው የመጣው፡፡
ቀስ እና መለመን ይቀጥላል፡፡
ተደገፈ፡፡ እንካ ይሄ ደብዳቤ ወደቤት ውስጥ ጥቃት እና ተጎጂዎች ማዕከል እንድትመጣ ግብዣ ነው፡፡ ባለቤትህ ቅሬታዋን ልካለች፣ ስለዚህ ከአንድ የቤተሰብ አባል ጋር ቢቻል ሽማግሌ ሰው አብረህ መምጣት ይጠበቅብሃል፡፡
ሆነ እና ሁሉም አጥፊ በሕግ ተጠያቂ እንደሚሆን እንደምታውቁ ተስፋ እናደርጋለን፡፡ ከተያዝክ ህጉ በሙሉ ኃይሉ ያርፍብሃል፡፡
ዳንኤል ይህ ደብዳቤ የእስር ፍርድ አይደለም፡፡ በማእከሉ ይህንን ሁኔታ ከቤተሰብህ ጋር ተነጋረህ ለመፍታት እድል ይሰጥሃል፤ ካልሆነ እንደጥፋቱ መጠን ጉዳይህ ወደ አማራጭ የክርክር መፍቻ ማዕከል ይተላለፋል፡፡ ይሄ እንግዲህ ሚስትህ ሁለተኛ እድል እንደምትሰጥህ እና እንደማትሰጥህ ታይቶ ይወሰናል፡፡ ነገር ግን አስፈላጊ ሆኖ ከተገኘ ሚስትህ ለመክሰስ ወሰነችም አልወሰነችም በህግ እንደምትጠየቅ መገንዘብ አለብህ፡፡ ስለዚህ ከዛሬ በኋላ በጣም ጥሩ ጸባይ ማሳየት አለብህ፡፡
እገባልሻለሁ፡፡
፡፡ ደና ሁን፡፡
ይህ እየተበደሉ ላሉ ሰዎችም ልመና ነው … እባካችሁ ዝም አትበሉ፡፡ አጥፊዎች ከናንተ ጋር ያላቸው ግንኙነት ምንም ቢሆን ሪፖርት አድርጉ፡፡ እንደዚህ ካለ ጭቆና ነጻ የምትወጡበት ብቸኛው መንገድ ነው፡፡ ሁላችንም የየራሳችን ጠባቂዎች መሆን አለብን፤ ሰላም፣ አንድነት እና ፍቅርም በመካከላችን እንዲዳብር ማድረግ አለብን፡፡
የድምጽ ኢፌክት: ማጠቃለያ ሙዚቃ
Acknowledgements
ምስጋና
የጽሑፉ አዘጋጅ፡- አቤና ዳኖሳ ኦፎሪ አማንክዋ፤ በኢግልስ ሮር ክሪኤቲቭስ ስክሪፕት ጸሃፊ እና ዳሬክተር፡፡
የጽሑፉ ከላሽ: ሊሊያን ብሩስ፣ ዴቨሎፕመንት ኤንድ ላንድ ሶሉሽንስ ኮንሰልትስ (ዳልስ ኮንሰልት) ኤግዜኪዩቲቭ ዳይሬክተር፤ አክራ፣ ጋና
ቃለ መጠይቆች:
Caroline Montpetit, Regional Program Manager, West Africa, & Gender Equality Advisor, Farm Radio International, June 2020.
Lillian Bruce, Executive Director, Development and Land Solutions Consults (DALS Consult), Accra, Ghana, June 2020
Nana Awindo, Ghanaian journalist and advocate on gender issues and domestic violence, June 2020.
Stephanie Donu, Project Officer, Solidaridad Ghana, June 2020.
Lois Aduamuah, Programme Officer, Women in Law and Development (WILDAF) in Ghana, August-September, 2020.
Joseph Howe Cole, Ghana Police Service, June and August, 2020.
Mrs. Josephine Kwao, Police Officer, Odorkor DOVVSU Division, August, 2020.
Resources:
Jeltsen, M., 2020. Home Is Not A Safe Place For Everyone. Huffington Post, March 12, 2020. https://www.huffingtonpost.ca/entry/domestic-violence-coronavirus_n_5e6a6ac1c5b6bd8156f3641b?ri18n=true
Landis, D., 2020. Gender-based violence (GBV) and COVID-19: The complexities of responding to “the shadow pandemic.” A Policy brief: May 2020. CARE. https://reliefweb.int/report/world/gender-based-violence-and-covid-19-complexities-responding-shadow-pandemic-may-2020
Laouan, F. Z., 2020. Rapid Gender Analysis – COVID-19: West Africa–April 2020. CARE. https://insights.careinternational.org.uk/media/k2/attachments/CARE-West-Africa-Rapid-Gender-Analysis-COVID-19-May-2020.pdf
SD Direct, 2020. Why we need to talk more about the potential for COVID-19 to increase the risk of violence against women and girls. http://www.sddirect.org.uk/news/2020/03/why-we-need-to-talk-more-about-the-potential-for-covid-19-to-increase-the-risk-of-violence-against-women-and-girls/
UNFPA (United Nations Fund for Population Activities), 2020. Developing Key Messages for Communities on GBV & COVID-19: Preliminary Guidance from the GBV AoR, updated 7 April 2020. https://gbvaor.net/sites/default/files/2020-04/GBV%20AoR_key%20messages_Covid%20%26%20GBV.pdf
Wangqing, Z., 2020. Domestic Violence Cases Surge During COVID-19 Epidemic. Sixth Tone. http://www.sixthtone.com/news/1005253/domestic-violence-cases-surge-during-covid-19-epidemic
Yasmin, S., 2016. The Ebola Rape Epidemic No One’s Talking About. Foreign Policy. https://foreignpolicy.com/2016/02/02/the-ebola-rape-epidemic-west-africa-teenage-pregnancy/
ይህ ጽሑፍ ከካናዳ መንግስት በግሎባል አፌይርስ ካናዳ በኩል በቀረበ የገንዘብ ድጋፍ ተዘጋጀ፡፡