በደቡብ ወሎ አርሶ አደሮች ማሽላን በመንከባከብ ኑሮአቸውን እያሻሻሉ ነው

ጤና ይስጥልን፡፡ ዛሬ በኢትዮጵያ የደቡብ ወሎ ዞን አርሶ አደሮች የማሽላ ምርታቸውን ተንከባክበው እንዴት ኑሮአቸውን እንዳሻሻሉ እንመለከታለን፡፡

የመኪና ድምፅ እና የዝናብ ድምፅ፣ ከስር በትንሹ ይሰማል

ወሩ ነሓሴ ነው፡፡ ይህ ወቅት በአብዛኛው ኢትዮጵያ አካባቢዎች ዝናባማ የክረምት ወቅት ነው፡፡ መሬቱ ረጥቦ አካባቢው አረንጓዴ ለብሷል፡፡ መላከዓ ምድሩ ማራኪ ነው፡፡ በመንገዳችን ላይ ዝንጀሮዎች ከዛፍ ዛፍ ይዘላሉ፡፡ የተራራዎችን ሰንሰለት ተከትሎ ሳይቋርጥ የሚታየው አርንጓዴ ገፅታ መንፈስን ያድሳል፡፡ ሰማዩ በደመና የተሸፈነ በመሆኑ በየትኛውም ሰዓት ዝናብ ሊዘንብ እንደሚችል ያመላክታል፡፡ የጉዞዬ ዓላማ የማሽላ አምራች አርሶ አደሮችን ለማነጋገር ወደ አንድ መንደር ላማምራት ነው፡፡

ከአዲስ አበባ በስተ ሰሜን አቅጣጫ ተነስቼ ከሰባት ሰዓታት የመኪና ጉዞ በኋላ ኮምቦልቻ ከተማ ደርሻለሁ፡፡ ኮምቦልቻ በደቡብ ወሎ ዞን ቃሉ ወረዳ ውስጥ ትገኛለች፡፡ ከኮምቦልቻ ወጣ ብላ የምትገኘው ተረፎ መንደር በአካባቢው እንደሚገኙ ሌሎች አርሶ አደሮች ሁሉ ማሽላ ለበርካታ ዓመታት ዋና ምርታቸው ሆኖ ቆይቷል፡፡

የመኪና ድምፅ እና የዝናብ ድምፅ በትንሹ ከተሰማ በኋላ ይቆማል

ኮምቦልቻ ገብቼ ቦርሳየን በያዝኩት ክፍል ውስጥ ካስቀመጥኩኝ በኋላ ከቃሉ ወረዳ የሰብል ምርት ባለሙያ አቶ ጌታቸው ወልደአረጋይን ጋር ተገናኘን፡፡ የጉዞ እቅዴን ከነገርኩት በኋላ በማግስቱ ወደ ተረፎ መንደር ለማምራት ቀጠሮ ይዘን ተለያየን፡፡ በማግስቱ በጠዋት አርሶ አደሮችን ለማነጋገር ወደ ተረፎ መንደር ሄድን፡፡ እንደደረስን ያገኘነው የመጀመሪያው አርሶ አደር መሐመድ አሊ ይባላል፡፡ ማሳውን እያረመ ነበር ያገኘነው፡፡

ጤና ይስጥልን አቶ መሓመድ

አብሮ ይስጥልን፡፡ መረሃባ፡፡ እንኳን በሰላም መጣችሁ

እንኳን በሰላም ቆያችሁን፤ ቤተሰብ፣ ስራ አንዴት ነው

ሁሉም ሰላም ነው ይመስገነው

አስቲ አካባቢያችሁን በአጥሩ ግለፅልኝ

አካባቢያቸን በሄማ ይባላል፡፡ በቃሉ ወረዳ ተረፎ መንደር ውስጥ የሚገኝ ነው፡

ማሽላ እዚህ አካባቢ በስፋት እንደሚመረት ለመመልከት ችያለሁ፡፡ ማሽላን ማምረት ከጀመራችሁ ምን ያህል ጊዜ ይሆናል?

ከልጅነቴ ጀምሮ ማሽላ ዋነኛ ምርታችን ነው፡፡ በርግጥ ቅድመ አባቶቻችን ጊዜም ማሽላ አብይ ምርት እንደነበር እንሰማለን፡፡ ስለዚህ ማሽላ በትውልድ ቅብብሎሽ እዚህ የደረሰ ነው ማለት ይቻላል፡፡

አሁን ምን እየሰራህ እንደሆነ እስቲ ንገረኝ?

ማሽላ እያረምኩ ነው፡፡ ማሽላ በቂ ውሃ፣ አየርና ንጥረ ነገሮች አግኝቶ በስርዓት እንዲያድግ አረም ማስወገድ በጣም ወሳኝ ነው፡፡

ማሽላን ለማምረት መጀመሪያ የምታከናውነው ተግባር ምንድን ነው

መጀመሪያ መሬት አዘጋጃለሁ፡፡ ማሽላ አገዳ ቅሪቶችን ከማሳ ላይ አፀዳለሁ፡፡ ከዚያም መጀመሪያውን እርሻ አከናውናለሁ፡፡ ይህ ዝናብ ቢዘንብም ባይዘንብም ይከናወናል፡፡ የመሬት ዝግጅት ማሽላ ምርት ወሳኝ ምዕራፍ ነው፡፡ በጊዜ ካልታረሰ የመዝሪያ ወቅት ሊያመልጥ ይችላል፡፡ ስለዚህ ከመጀመሪያው በጊዜና በትኩረት እሰራለሁ፡፡

በመሬት ዝግጂት ወቅት የማሽላ አገዳን ከማሳው ላይ እንዴት ነው የምታስወግደው?

በአንድ ቦታ ላይ እሰበስባቸዋለሁ፡፡ ከዚያም አንድም አገዳ ሳይቀር ከማሳ ላይ አፀዳቸዋለሁ፡፡ የቀሩ ካሉ በመጀመሪያው እርሻ ከነስራቸው በመንቀል ከማሳ ውስጥ አስወግዳለሁ፡፡ ባለሙያዎች እንደመከሩን የማሽላ አገዳን ከማሳ ውስጥ ማፅዳት የማሽላ አገዳ ቆርቁር ትል ቁጥርን በእጅጉ ስለሚቀንስ ለቀጣይ ምርት ምቹ ሁኔታን ይፈጥራል፡፡

የትኛውን ዓይነት የማሽላ ዝርያ ይዘራሉ?

ጠንገላይ የሚባል የማሽላ ዝርያ ነው የምንዘራው፡፡ ቶሎ ደራሽ ስለሆነ በጣም ውጤታ ነው፡፡ ዘንድሮ ግንቦት ላይ ነው የዘራሁኝ፡፡ ሌሎች የማሽላ ዘሮች ቀድመው ተዘርተው ይሀኛው ግን አሁን ቀድሞአቸው አድጓል፡፡

ቶሎ የሚደርስ ዘር ስትዘሩ የእርጥበት መጠን ማነስን እንዴት ትቆጣጠራላችሁ?

ቶሎ የሚደርሱ ዝርያዎች ድርቅ ሳያይል መድረሳቸውና የመቋቋም ብቃት ያላቸው መሆኑ በራሱ አንዱ ጠቀሜታ ነው፡፡ ነገር ግን የእርጥበት እጥረት እንዳይጎዳው በእርጥበት እቀባ ዘዴ እንቋቋማለን፡፡ በማሳው ዙሪያ ቦይ በማበጀት ውሃውን በማሳው ዙሪያ በማከማቸትና በየመስመሮቹ መሃል ባሉት ቦዮች በማሰራጨት ሰብሉ እርጥበት እንዲያገኝ እናደርጋለን፡፡ ይህ እንዲሆን ደግሞ ቦዮቹን ቀደም ብለን ነው የምናዘጋጀው፡፡ የውሃ ክምችቱ እንዳይዛባ ሽልሻሎ እንኳን በማስቀረት በሬ ሳላስገባ በአካፋ ነው ሰብሉን የመንከባከብ ስራ የምንሰራው፡፡

ሰብሉ በሚደርስበት ጊዜ ዝናብ ሲዘንብ አንዳይጎዳ ምን ታደርጋላችሁ?

ሰብሉ ደርሶ ዝናብ የመዝነብ አዝማሚያ ከተገነዘብን ሰብሉን ተረባርበን ቶሎ እንሰበስባለን፡፡ የሜትዎሮሎጂ ዘገባም በንቃት ተከታትለን ምርቱ እንዳይጎዳ በአካባቢያችን የመረዳዳት ባህል መሰረት በመረዳዳት ከጉዳት እናድናለን፡፡ ባለሙያዎችም ቀደም ብለው ስለሚያስገነዝቡን ቀድመን አንዘጋጃለን፡፡

የማሽላ አገዳ ቆርቁርን በምን መልኩ ነው የምትከላከሉት?

የማሽላ አገዳ ቆርቁር በአካባቢያችን በጣም አሳሳቢ ችግር ነው፡፡ ባለፉት ሁለት ዓመታት ስለ አገዳ ቆርቁር ጥሩ ግንዛቤ አግኝቻለሁ፡፡ በባህላዊ መንገድ የተጎዳውን አገዳ ነቅለን እናስወግዳለን፡፡ በባለሙያዎች ምክር የአገዳ ቆርቁር ምልክቶችን ለመረዳት ችያለሁ፡፡ ፀረ-አገዳ ቆርቁር ኬሚካልም እጠቀማለሁ፡፡ እነዚህ ኬሚካሎች በማህበራት ቀደም ብለው ይቀርቡልናል፡፡ ውጤቱም አስተማማኝ ነው፡፡

ማሽላን በወቅቱ የመዝራት ልምዳችሁ እንዴት ነው?

በወቅቱ መዝራት የማሽላን ምርታማነት ለማሳደግ ወሳኝ ነው፡፡ በጊዜ ለመዝራት መሬቱን ቀድሞ ማዘጋጀት ያስፈልጋል፡፡ ወቅቱን ጠብቀን ካልዘራን ምርቱ ይቀንሳል፡፡ የሚመከረው የመዝሪያ ወቅት የመጀመሪያው ዝናብ ዘንቦ ከአንድ ሳምንት በኋላ ነው፡፡ ይህ በአፈር ውስጥ በቂ እርጥበት መኖሩን ታሳቢ በማድረግ ነው፡፡

ማሽላን ከመንከባከብ አንፃር እስካሁን ችግሮችን በመመከት ያካበታችሁት ልምድ ምን ይመስላል?

ለበርካታ ዓመታት በተለምዶ በምንዘራበት ወቅት በእውቀት ማነስ የተነሳ በጣም ትንሽ ምርት ነበር የምናገኘው፡፡ ከአንድ ጥማድ መሬት አምስት ወይም ስድስት ኩንታል ነበር የምናመርተው፡፡ ከቅርብ ዓመታት ወዲህ ግን በባለሙያዎች ምክር በመስመር የመዝራትና ግብዓቶችን የመጠቀም ግንዛቤያችን በመዳበሩ አሁን ከአንድ ጥማድ እስከ አስራ አምስት ኩንታል እናገኛለን፡፡ ለምሳሌ ዱሮ ግንደ ቆርቁርን በዱኣ ካልሆነ በስተቀር እንደዚህ በተደራጀ መንገድ መከላከል አናቅም ነበር፡፡

ከምርት መጨመር ጋር በተያያዘ በኑሮህ ላይ ምን ለውጥ መጣ?

አሁን ምርቴ መጨመሩ ኑሮዬን አሻስሎልኛል፡፡ ከብቶቼን በአግባቡ መንከባከብ ችያለሁ፡፡ ስድስት ልጆች አሉኝ፡፡ አራት ወንዶችና ሁለት ሴቶች፡፡ አንድ ድሬያለሁ ሌሎቹን እያሳደኩና እያስተማርኩ ነው፡፡ የተሻለ ቤትም ለመስራት ችያለሁ፡፡ ባለቤቴ በጣም ታታሪ መሆኗ ደግሞ ጉልበት ሆኖኛል፡፡ በብዙ መልኩ ታግዘኛለች፡፡ ተመካክረንና ተግባብተን ነው የምንሰራው፡፡

ለነበረን ጊዜና ለቃለመጠይቁ አመሰግናሉ?

እኔም አመሰግናለሁ፡፡ በሰላም ግቡ

አድማጮቻችን የመሐመድ አሊን ማሳ ተዘዋውረ ጎብኝቻለሁ፡፡ የምርቱ አያያዝ እጅግ በጣም የሚያረካ ነው፡፡ ቄአያቸውን በንፅህና ነው የሚጠብቁት፡፡ ለስራ ያላቸው ተነሳሽነትና የመለወጭ ጉጉታቸው ያረካል፡፡ አሁን ደግሞ ወደ ሌላ አርሶ አደር ቤት ላምራችሁ፡፡

ወ/ሮ ሰንደል አህመድ ይባላሉ፡፡ የተረፎ ሰፈር ነዋሪ ናቸው፡፡ እርሳቻውም ለበርካታ ዓመታት ማሽላን የማምረት ልምድ አላቸው፡፡

የአፈር ውስጥ እርጥበትን እንዴት ያቆያሉ?

– በአፈር ውስጥ ያለውን እርጥበት የማቆየው ከትንሽ ካፊያ ጀምሮ ደለል ይዞ የሚሄደውን ውሃ ወደ ማሳው በመቀልበስ ነው፡፡ ይህ ደግሞ በቂ እርጥበት ከማግኘት ባሻገር የአፈር ለምነትንም ይጠብቅልኛል፡፡

የማሽላ አገዳ ቆርቁርን እንዴት ይከላከላሉ?

በአብዛኛው አገዳውን በፀሐይ አስጥቶ ማስወገድ ነው፡፡ ከማሳ ላይ ሙልጭ አድርጌ አፀዳለሁ፡፡ ቁርቁራ የሚባል ጉቶ በተለይ የአገዳ ቆርቁር መጠለያ ስለሚሆን እሱንም ከማሳ ውስጥ አፀዳለሁ፡፡ ኬሚካልም በመርጨት እከላከላለሁ፡፡ ነገር ግን ብዙም ወጪ ሳያስወጣኝ በልማዳዊ መንገድ የከብቶችን ሽንት ለሁለት ሳምንታት ከድኖ በማስቀመጥ ማሽላው ላይ በመርጨት እከላከላለሁ፡፡ በዋናነት ግን ጉዳት ከማድረሱ በፊት እከላከላለሁ፡፡ የተጎዳ አገዳ ደግሞ ነቅዬ አስወግዳለሁ፡፡ ስለዚህ በምርቱ ላይ ብዙም ጥቃት አያደርስብኝም፡፡

ሌላ በምን መንገድ ነው ግንዛቤ የምታገኙት?

ባለሙያዎች ከሚሰጡን ትምህርት በተጨማሪ በመደበኛነት የግብርና ፕሮግራሞችን በሬዲዮ አዳምጫለሁ፡፡ በተለይ በፋርም ሬዲዮ የሚዘጋጀውን ሳምታዊ ፕሮግራም በአማራ ሬዲዮ ላይ ሀሙስና ሰኞ አዳምጣለሁ፡፡ ከዚያም ያዳመጭኩትን ከሬዲዮ ላይ ቀድቼ ለአድማጭ ቡድናችን አስደምጣለሁ፡፡ ከዚያም በየአስራ አምስት ቀን በቡድን እንወያይበታለን፡፡ የገባው ላልገባው ያስረዳል፡፡ በዚህም በጋራ ግንዛቤያችንን እናዳብራለን፡፡ በዚህ መንገድ ብዙ የሰፈራችን ሴቶች ተነቃቅተዋል፡፡ በራስ መተማመናቸው እጅጉን ተሸሽሏል፡፡

ወቅቱ ሳያልፍ ማሽላን በጊዜ መዝራት ጥቅሙ ምንድን ነው?

ዘሩን በጊዜ ለመዝራት መጀመሪያ መሬቱ በጊዜ መዘጋጀት ይኖርበታል፡፡ በዚህም መሰረት እኔም ማሳዬን በማፅዳት በጊዜ አርሼ አዘጋጅና ልክ የመዝሪያ ወቅት ሲደርስ ሳልዘናጋ ቶሎ እዘራለሁ፡፡ እህልን ዘርቶ ምርታማ መሆን ልክ ልጆቼን እንደማሳድገው ነው የማየው፡፡ ልጆች በቂ እንክብካቤ ካላገኙ በበሽታ ስለሚጠቁ በተገቢው መልኩ ማደግ እንደማይችሉ ሁሉ የሰብል ምርትም ከመጀመሪያው ተገቢውን ትኩረትና እንክብካቤ ካላደረግን ጥሩ ምርት አይወጣውም፡፡ ስለዚህ የምርታማነት መጠን የሚወሰነው ለሰብሎቹ በምናደርገው እንክብካቤ ነው ብዬ ነው የማምነው፡፡ ይህ ነገር ተያያዥነት አለው፡፡

ማዳበሪያ ይጠቀማሉ?

አዎ በመዝሪያ ወቅት ዳፕን ከ20 – 30 ቀናት መካከል ደግሞ ኤንፒእስ ማዳበሪያዎችን እንጠቀማለን፡፡

ምርቱን በመንከባከበችሁ ያገኛችሁት ጥቅም ምንድን ነው?

አዝመራ ችግር የለብንም፡፡ በደንብ ስለምንንከባከብ ጥሩ ምርት እናገኛለን፡፡ አሁን እህል ተወዷል፡፡ አንድ ጭነት ስድስተ መቶ ብር እየተሸጠ ነው፡፡ የተረጋጋ ገቢ ስለነበረኝ በግብር ወቅትና በርካሽ ጊዜ ባለመሸጤ ተጠቅሜያለሁ፡፡ ይኸን ማድረግ የቻልኩት ደግሞ በቂ ምርት ማምረት በመቻለ ነው፡፡ አራት ልጆች አሉኝ፡፡ አንዷ መምህር ናት፡ አንዱ ሹፌር ነው፡፡ አንዷ ትዳር መስርታለች፡፡ አንዱ ነው አሁን እቤት ያለው፡፡ እሱንም ስራ ለማስጀመር እያሰብኩ ነው፡፡ ከምንም በላይ ከጄልቱ አለመሆን ነው፡፡ የሰውን እጅ እንደማየት ከባድ ነገር የለም፡፡ የሰው ዓይን ማየት ከባድ ነው፡፡ ራስን መቻል ማለት ይሀንን ማስወገድ ነው፡፡

አመሰግናለሁ ወ/ሮ ሰንደል አህመድ

– እኔም አመሰግናለሁ

አቶ ጌታቸው ወ/አረጋይ የቃሉ ወረዳው ሰብል ልማት በለሙያ ናቸው፡፡ ስለ ማሽላ የእርጥበት አያያዝና የአገዳ ቆርቁር መከላከያ ዘዴዎችን አጫውተውናል፡፡

በወረዳችሁ የማሽላ ምርት በምን ደረጃ ሊገለፅ ይችላል?

ማሽላ በሚመረትበት ወቅት የተለያዩ ችግሮች ያጋጥሙታል፡፡ በመጀመሪያ ደረጃ የሚገለጸው የዝናብ እጥረት ችግር ነው፡፡ ሁለተኛው የአገዳ ቆርቁር ችግር ነው፡፡ ሶስተኛው የዘር አብዝቶ መዝራት ናቸው፡፡ በተከታታይ ዓመታት ይህንን ችግሮች ለማስወገድ የተወሰደው እርምጃ አንዱ በመስመር መዝራት ነው፡፡ በአንድ ማሳ ወይም ሄክታር ውስጥ ሊኖር የሚገባውን የዘር መጠን በመወሰን ሰርተናል፡፡ ፓኬጁ በሚያዘው መሰረት በመስመር መካከል 75 ሳ.ሜ በተክል መካከል ደግሞ 20 ሳ.ሜ ርቀት አንዲኖር ተደርጎ እንዲዘራ እንመክራለን፡፡ አርሶ አደሮችን እየተገበሩት ይገኛሉ፡፡ ይህ አዘራር ደግሞ ለእርጥበት እቀባ ስራ አጋዥ ሊሆን ችሏል፡፡

እርጥበት በአፈር ውስጥ የማቆያ ዘዴዎች ምንድን ናቸው?

የመጀመሪያው ስራ የማሳ አናት ትሬንች መስራት ነው፡፡ ይህ ዘዴ ዝናብ መዝነብ ከጀመረበት ጊዜ አንስቶ በጎርፍ ምክንያት የሚመጣውን ውሃ ማሳ ውስጥ ከመግባቱ በፊት በማሳ አናት ላይ በማቆር እርጥበት እንዲከማች ያደርጋል፡፡ ይህ የአካባቢውን የውሃ መጠን ለመጨመር ያስችላል፡፡

ሌላው ከመሬት ዝግጅት ወቅት ጀምሮ በማሳ ውስጥ በየሁለት ወይም ሶስት ሜትሮች ርቀት እንደ አፈሩ ዓይነት በባለሙያዎች እገዛ ቦይ እየታሰረ ማሳ ውስጥ የገባውን ውሃ እንዲከማች ማድረግ ነው፡፡ በእርሻ ወቅት ይህን ያልሰሩ አርሶ አደሮች ካሉ በአካፋ እየቀደዱ መስመሩን ማበጀት ይችላሉ፡፡ ዝናብ በሚዘንብበት ጊዜ አርሶ አደሮቹ በማሳ ውስጥ በመገኘት እንደየውሃው መጠን መስመሩን እንዲዘጉና እዲከፍቱ አንመክራለን፡፡ ይህ ስራ ካልተሰራ የሚፈለገውን ምርት ማግኘት አዳጋች ነው፡፡ ምክንያቱም በፍሬ መሙላት ወቅት በመስከረም ውስጥ የዝናብ እጥረት ሊያጋጥም ስለሚችል ምርታማነቱን እንዳይቀንስ በቂ እርጥበት ማቆየት መቻል አለብን፡፡ ይህን ስራ በሁሉም ቀበሌዎች ላይ በዘመቻ ነው የምንሰራው፡፡

በእርጥበት እቀባ ስራ ውስጥ ያጋጠሙ ችግሮችና የተፈታበት አግባብ ምን ይመስላል?

ይህንን ስራ በመስራት የሚገኘውን ውጤት በጊዜው ሊያዩት ስለማይችሉ ብዙ ጠቀሜታ ይኖረዋል ብለው ያለመውሰድ ነው፡፡ ነገር ግን ካለፉት ዓመታት ልምድ በመነሳት የተገኘውን ውጤት በማየታቸው የአርሶ አደሮቹ የመተግበር ዝንባሌ አሁን ላይ በጣም ሰፊ ነው፡፡ በዚህም ምክንያት ሊታጣ የነበረውን ምርት ማግኘት ተችሏል፡፡

የአገዳ ቆርቁርን አርሶ አደሮች እንዴት እንዲከላከሉ ይመክራሉ?

በወረዳችን የአገዳ ቆርቁር ስርጭት በጣም ከፍተኛ ነው፡፡ ሆኖም ግን ይህን ለመከላከል ከመጀመሪያው ከእርሻ ዝግጅት ጀምሮ እያንዳንዱ ገበሬ ማድረግ ያለበትን ነገር እንመክራለን፡፡ እኛም ክትትል እናደርጋለን፡፡ የመጀመሪያው ስራ የዚህ ዓመት ምርት ሲነሳ ማሳው ላይ አገዳውን ቆርጦ አንጥፎ ማቆየት ነው፡፡ ከዚያም የደረቁ አገዳዎችን ከማሳው ላይ ሰብስቦ ማስወገድና በጊዜ በማረስ ቆረኖችን ማስወገድ ነው፡፡ ከዚህ ስራ በኋላም ቢሆን የአገዳ ቆርቁሩ ሙሉ በሙሉ ይወገዳል ብለን አንጠብቅም፡፡ በመሆኑም ዘር ከተዘራ በኋላ በማህበራት በኩል ከአቅራቢ ድርጅቶች በቀጥታ ግዢ መድሃኒት እንዲገባ በማድረግ አርሶ አደሮች እንዲጠቀሙ ያደርጋል፡፡ ርጭቱ እስከ ሶስት ጊዜ ይመከራል፡፡ የመጀመሪያው ከቁርጭምጭምት በላይ ጉልበት አካባቢ ሲደርስ ይረጫል፡፡ ከዚያ ሁለተኛው ርጭት ከ15 እስከ አንድ ወር መካከል ቢደገም ጥሩ ነው፡፡ የመጨረሻው ርጭት ስርጭቱ ከተስፋፋና በባለሙያ ምክር የሚከናወን ነው፡፡

ሌላው ከመከላከያ መንገዶች አንዱ በሳቢና አባባራሪ ዘዴ በሳሮች መከላከል በሚከናወን ነው፡፡ ብራኬሪያ ሳር የአገዳ ቆርቁሩን የምትጥለው ቢራቢሮን ይስባታል፡፡ በሌላ በኩል ደግሞ ዲስሞዲየም ሳር ቢራቢሮዋና ያባራታል፡፡ ብራኬሪያ ሳር በማሳ ዙሪያ ይተከላል፡፡ ሳሩ ከማሽላው ቀድሞ ማደግ አለበት፡፡ ዲስሞዲየም ሳር ደግሞ በየ50 ሳ.ሜ በየሶስት መስመር በየሰብሉ መካከል ይተከላል፡፡ ብራብሮዋ ልክ ማሽላ ላይ ለማረፍ ስትመጣ በማሳው ውስጥ የበቀሉ ዲስሞዲየም ሳሮች በሽታ ያባሯታል፡፡ ከዚያም ከማሳ ውስጥ ትወጣና በስበት ብራኬሪያ ላይ ታርፋለች፡፡ አሱ ላይ እንቁላሏን ጥላ ትሄዳለች፡፡ ብራኬሪያ ሳር ደግሞ እንቁላሉን የመግደል ባህሪ አለው፡፡ በዚህ ዘዴ የአገዳ ቆርቁር ማሽላ ላይ ሳይሰራጭ መከላከል ይቻላል፡፡ ይህን ዘዴ አሁን በተወሰኑ አርሶ አደሮች ዘንድ ብቻ ነው የተገበርነው፡፡ ወደ ፊት በስፋት ለማዳረስ እየሰራን ነው፡፡

አመሰግናለሁ

እኔም አመሰግናለሁ

አድማጮቻችን በአፈር ውስጥ እንዴት እርጥበትን ማቆየት፣ በየ2 – 3 ሜትሮች ቦይ በማበጀት ውሃ በማሳው ውስጥ እንዲንሸራሸር ማድረግ፣ የመሬት ዝግጅትና የማሽላ አገዳ ቆርቁርን በተመለከተ አርሶ አደሮችን አነጋግረን ልምዳቸውን ቀስመናል፡፡

አርሶ አደሮቹ እንደነገሩን ማሽላን መንከባከብ ኑሮአቸውን ለማሻሻል ከፍተኛ አስተወፅዖ አድርጎላቸዋል፡፡ የሰብል ሙያተኛውም ማሽላን የመንከባከቢያ ዘዴዎችን በተመለከተ ሙያዊ ምክሩን ለግሶናል፡፡ ከዚህ በተረፎ መንደር በተደረገው ቃለ ምልልስ ትምህርት እንደወሰዳችሁ ታስፋ አደርጋለሁ፡፡